nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Wiersze z muzyką w głowie", http://szafa.kwartalnik.eu/63, 30.09.2017

copyright © http://szafa.kwartalnik.eu 2017

Nowy tom poezji Joanny Lech „Piosenki pikinierów” kierowany jest, jak mniemam, do pewnej ściśle określonej grupy słuchaczy muzyki rockowej i alternatywnej. Motta wielu wierszy to tytuły bądź całe frazy utworów muzycznych, wykonywanych m.in. przez Nicka Cave & Bad Seeds, Radiohead, The Kills, The White Stripes, Morphine czy Soft Machine. Podmiot tytułowego utworu Piosenka pikinierów zwraca się do swojego rozmówcy: „Mówisz, że gdy nie ma baterii, puszczasz to sobie w głowie / uśmiechasz się wtedy i przez chwilę jeszcze wyglądasz, jak dziecko / jakbyś coś wygrał i jakbyś brał udział w wojnie”. To układanie tekstów w głowie pod muzykę stanowi osnowę konstrukcji tekstów tomu. Czy można więc czytać te utwory bez znajomości towarzyszących im dźwięków? Czy może należałoby, czytając, skorzystać z jakiegoś ogólnie dostępnego internetowego serwisu muzycznego i czytać dopiero po odsłuchaniu wykonawcy wskazanego w motcie? Jeżeli tak, to znaczyłoby, iż tomik Lech z założenia oddziaływać ma na nas środkami znacznie szerszymi niż samo słowo. Muzyka tworzy nastrój, pobudza określone emocje. Słowa piosenek tworzą tło do słów poezji zbioru „Piosenki pikinierów”. Muzyka stwarza klimat, a słowa ze zbioru oraz te z muzycznej estrady oddziałują na siebie. Kiedy słuchamy muzyki z ważnym tekstem, inspiruje nas lub nie to, co słyszymy. Poddajemy się budowanym muzycznie emocjom lub nie, parafrazujemy to, co słyszymy lub przeciwstawiamy się temu. Tak też czyni podmiot tego zbioru. Jeszcze raz zapytać więc trzeba: czy można czytać ten tom bez znajomości odniesień muzycznych? Czy wolno nam czytać „Piosenki pikinierów” bez równoczesnego słuchania wskazanych w tomie wykonawców? Na pytania te odpowie sobie każdy czytelnik sam. Jeżeli będzie skłonny do eksperymentowania i będzie dość wytrwały, aby podołać wysiłkowi wyszukiwania muzyki i odsłuchiwania jej, to spotka go na pewno bardzo ciekawe doświadczenie percepcyjne.

Tak jak zaznaczyłem już wcześniej, możemy mieć silne wrażenie, że teksty Lech powstały pod wpływem zasłyszanych kiedyś dźwięków. W zakresie samej treści trzeba też zwrócić uwagę na często pojawiający się u niej zwrot do „niego” – chłopaka, partnera, rywala... Mamy tutaj do czynienia z ukrytym dialogiem. Mamy dźwięki i mamy słowa. Mamy przenikanie się doznań zmysłowych. Słowa przechodzą w kształty, kształty w emocje, emocje w kolory, kolory pachną, zapachy znaczą, znaczenia dotykają. Może to przenikanie nie jest dokładnie takie, jak je tu nazwałem, może to przenikanie następuje w innej nieco kolejności, ale faktem jest, że tak się właśnie dzieje. Jest to poezja w swoim kształcie mocno alogiczna i raczej nie jest to poezja intelektualna, która poraża nas zestawem pojęć, terminów, nazwanych relacji. Przy każdej próbie łączenia wrażeń przyjmowanych przez różne zmysły zaczynamy poruszać się na granicy tego, co jednoznacznie nazwane, tego, co nienazwane i tego, co przyśnione. „Piosenki pikinierów” mają również cechy tekstów nadrealistycznych. To myśli, refleksje, emocje i doznania zarejestrowane między dźwiękami przywołanej muzyki. I tak też można te wiersze odczytywać.
Paweł Dąbrowski


Joanna Lech Piosenki pikinierówhttp://www.wforma.eu/piosenki-pikinierow.html