nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Ufajmy Panu!", www.proarte.net.pl, 11.02.2007

copyright © www.proarte.net.pl 2007

Kolejna opowieść z serii Kwadrat, to opowieść-reportaż, umieszczająca czytelnika w Christianii – miejscu oklejonym etykietkami: „Uzdrowienie następuje przez Boga”, „Jezus jest Zwycięzcą!”, „Mamy odwagę na człowieczeństwo”. Stowarzyszenie Christiania w stolicy Austrii zajmuje się organizacją spotkań modlitewno-egzorcystycznych, przygotowywaniem konferencji o tematyce teologicznej oraz wynajmowaniem pokoi dla osób utrzymujących się z zasiłków – najczęściej byłych więźniów i prostytutek. Wójcik chłodnym tonem opowiada kolejne epizody z następujących po sobie dni pracy w Christianii. Tworzy się z tego kronika wypadków, surowa relacja, podszyta często sarkazmem. Fakty mają mówić same za siebie. Nie potrzeba im wielkich metafor ani wyrafinowanych słów. Wielkie słowa pojawiają się w retoryce stowarzyszenia i stają się nie tyle pompatyczne, co groteskowe w zderzeniu z rzeczywistą praktyką organizacji. W imię hasła „Jesteśmy motywowani MIŁOŚCIĄ” szefowie stowarzyszenia z prawdziwą przyjemnością (i rzecz jasna pobożnym oburzeniem) inkasują kolejne opłaty: za niedopałki na klatce schodowej, przestępstwo zmywania naczyń w pokojach, czy niegaszenia światła. Każdy dzień zwłoki lub odmowa dodatkowej opłaty kończy się natychmiastową wymianą zamka i zabraniem niepokornego mieszkańca przez policję. Surowe portrety szefów, pracowników, mieszkańców nabożnego domu nie są upiększane przymiotnikami i rozwlekłymi opisami. Bronią się suchymi faktami. Tak na przykład Rita – założycielka stowarzyszenia, realizuje się pocieszając innych za pomocą gotowych recept pt. „Ufajmy Panu”, przy czym nie ukrywa nienawiści do Murzynów, raz po raz ich wyrzucając, a do tego wiele czasu poświęca na modlitwę, jeśli tylko nie zajmuje się zdobywaniem nowych dotacji. Absurd sięga szczytu, gdy w celu zdobycia datku pracownicy udają zresocjalizowanych więźniów i prostytutki, zawieszając sobie różańce na szyjach, odprawiając modlitwy na hasło: „Idzie inspekcja!”. Powiedzielibyśmy – dulszczyzna, hipokryzja, choć nasuwa się też na myśl perfidia. Taka jak z Łysiaka.
Do tego dochodzą refleksje emigranta. Ostatnio bardzo popularne, żeby przypomnieć Krzysztofa Niewrzędę, Joannę Pawluśkiewicz, Huberta Klimko-Dobrzanieckiego. Wójcik obserwuje sposoby adaptacji obcokrajowców do austriackiej rzeczywistości. Na pierwszej stronie gazet ląduje główny problem Austrii: „w Wiedniu jest za dużo psów”. Dziwi to tylko Polaka i Węgra. Mimo to opowieści towarzyszy motyw mimowolnego przyzwyczajania do nowego środowiska, nowych zachowań. Łatwiej w pewnym momencie zareagować polskiemu bohaterowi wykrzykując „Sheise”, niż „kurwa”. Wzbrania się, zostawia życie prywatne poza Christianią, próbując uchronić swoją osobność. Nie będę zdradzać, czy mu się udaje.
Książka przytłacza chłodną narracją i mało optymistycznym obrazem świata. Jej czytanie nie należy do przyjemności. Mimo wszystko warto do niej zajrzeć, bo problem granic między szczerością intencji a manipulacją, używania retoryki religijnej do przeforsowania racji ksenofobicznych, antyludzkich, to problemy bardzo aktualne.
Ewa Kołodziej

Bartosz Wójcik Christiania. Historie z tamtej strony dobrahttp://wforma.eu/40,christiania.-historie-z-tamtej-strony-dobra.html