nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Tancerz manichejski", www.papierowemysli.pl, 29.09.2009

copyright © www.papierowemysli.pl 2009

Gdyby sny były książkami, a książki snami – musiałyby być podobne do powieści Fronasz Miłki O. Malzahn. Jej czytanie przypomina wędrówkę przez oniryczne krajobrazy pełne luster, gdzie równie wiele dzieje się przed oczyma, co w zwierciadlanych odbiciach między wierszami. Prostymi słowami, bez zbędnych ozdobników, a jednak pełnymi liryzmu, Miłka Malzahn prowadzi nas w swój eteryczny świat, w którym nie możemy być pewni niczego poza zaskoczeniem.
Ta gęsta od znaczeń książka zaczyna się bardzo… prozaicznie. Poznajemy dwóch mężczyzn zajmujących się przewożeniem różnego rodzaju nielegalnych ładunków na zlecenie tajemniczego mocodawcy. Tym razem Fronasz i Martyniec transportują zwłoki, które mają stać się elementem tajemniczego dzieła sztuki. Niebawem okaże się, że to dopiero pierwsze z coraz bardziej dziwnych zadań, jakie obaj kurierzy będą musieli wykonać. Ale to nastąpi dopiero za chwilę, bo teraz zapadła noc, ciężarówka z martwym ładunkiem i przerażonym kierowcą przemierza opustoszałą drogę, zaś Fronasz i Martyniec prowadzą prosty, męski, hemingwayowski w zasadzie dialog. It’s a Man's Man's Man's Word – w płytotece pamięci czytelnika natychmiast zaczyna rozbrzmiewać głos Jamesa Browna. I tak, jak w piosence ten męski świat byłby niczym bez kobiety lub dziewczyny... Bo zleceniodawcą i jednocześnie fascynacją Fronasza jest tajemnicza Chief.
W pewnym uproszczeniu (a czy mówiąc o jakiejkolwiek książce można uniknąć uproszczeń) Fronasz traktuje o sztuce i miłości. Bo właśnie wokół tych dwóch elementów obraca się oś akcji. Dochodzi do tego pośrednio element trzeci, który dopełnia geometrycznie trójkąt – jest nim obecność Boga, czy może Stwórcy (Twórcy?). Czy tajemniczy Tancerz z niewidzialnej wioski jest wcieleniem najwyższego Bytu? A może wręcz przeciwnie – to sam Szatan ukryty za maską pięknie poruszającego się mężczyzny? Czytelnik sam musi udzielić odpowiedzi na to pytanie. Autorka nie sugeruje niczego, co więcej, dopuszcza prawdziwość każdego wariantu.
W każdym porównaniu, podobnie jak i w każdym omówieniu, kryje się fałsz. A jednak trudno mi uciec przed skojarzeniami z prozą genialnego włoskiego pisarza Italo Calvino. Może to tylko i wyłącznie moja aberracja literacka, a może jednak jakiś ślad podobnej wrażliwości? Być może w tej niedookreśloności tkwi największa zaleta tej książki – bo oto czytając Fronasza jednocześnie sami piszemy w myślach alternatywną powieść, która dostarcza nam takich odpowiedzi, jakich nam najbardziej brakuje. Dla jednych losy Fronasza i Chief stanowić będą więc potwierdzenie ich stereotypowego patrzenia na świat, w którym prawdziwa miłość przegrywa w obliczu rozświetlonego blichtru. Inni być może zauważą, że to klasyczny romans i rodzaj dygresji na temat potęgi miłości pokonującej tęsknotę. Autorka z wdziękiem zauważa w notce zamieszczonej na końcu książki, że każde odczytanie Fronasza uważa za prawdopodobnie słuszne. I ten apokryficzny charakter powieści pozostawia nas w oszołomieniu. Ale w końcu, jak zauważył kiedyś pewien znany pisarz – nie jest łatwo odróżnić Tancerza od Tańca.
Krzysztof Maciejewski

Miłka O. Malzahn Fronaszhttp://www.wforma.eu/42,fronasz.html