TUROWSKI JANUSZ (1927-2020). Prorektor Politechniki Łódzkiej (1990-1996). Opublikował m.in. „Elektrodynamikę techniczną” i „Obliczenia elektromagnetyczne elementów maszyn i urządzeń elektrycznych”, a także „Krótkie wspomnienie z deportacji na Syberię”. Bo Turowskich wywieziono z Kowla („stali się jednymi z pierwszych ofiar prześladowań sowieckich”), Stanisławę Okołów-Turowską zabrano z czworgiem dzieci (13 IV 1940).
Dowiedzmy się czegoś o familii Turowskich. Nie potrafię przestudiować „Elektrodynamiki technicznej”, ale potrafię zatrzymać się i zadumać nad „Krótkim wspomnieniem z deportacji na Syberię”: „Ojciec (...) pochodził z zamieszkanych od wieków przez Polaków etnicznie polskich okolic Żytomierza, a matka (...) z dużej kolonii polskiej w Stawropolu na Kaukazie, utworzonej z mieszkańców Nowogródczyzny, wysiedlonych przez władze carskie za udział w powstaniu listopadowym i styczniowym”.
Zapewne nie przestudiuję „Elektrodynamiki technicznej”, nie staram się nawet o książkę. Skoncentrujmy się na świadectwie sybiraka: „Nie wróciło wielu Polaków, wśród nich mój brat Mietek, który umarł w 1943 r. w szpitalu w Semipałatyńsku. Zmarła w Piesczanach młoda, przystojna kapitanowa, a po niej dwie jej piękne córeczki blondynki, 12- i 7-letnia”.
I raz jeszcze profesor Turowski: „Swoistym rewanżem moralnym i intelektualnym za wysiłki uczynienia ze mnie syberyjskiego parobka było przetłumaczenie i wydanie w ZSRR moich dwóch kolejnych książek: „Tiechniczeskaja elektrodynamika” (Moskwa 1974) i „Elektromagnitnyje rasczoty” (Moskwa 1986)”.
[9 IX 2023]
© Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki
