Książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

"Powie-", http://e.czaskultury.pl, 29.10.2013

copyright © http://e.czaskultury.pl 2013

Na okładce rozdarty materiał, spod którego wyziera kolejny (ten sam) materiał. Materiał na książkę. Demaskacja zbiorowych przesądów i ich gromadzenie w pitagorejskie zbiory liczbowe – gdyby pragnąć za wszelką cenę nie oceniać książki po okładce, tomik zostałby pozbawiony kluczowego aspektu, co w ramach myślowych podziałów stanowi prawdziwie pożyteczny efekt liberackiego przewrotu.Oto bowiem okładka ujawnia charakter nie tylko wierszy, ale i sięgającego po nie Czytelnika – nieustanne rozpruwanie, rozsznurowywanie kolejnych szwów to ich wspólne tryby. Czytelnik, widz, użytkownik (v-user) z zacięciem zdrapuje warstwę ozdobnej tkaniny po to, by ujrzeć kolejną i ponowić czynność – za zdrapywanymi warstwami zawsze ukrywają się warstwy do zdrapania. Drapie zatem, tnie, trze. I tak bez końca, bez przerwy płynie nieustająca „Rozmowa” z Autorem – nauka alfabetu, innego ciała, ego, wspólna noc, nic. Cięcie.

„Powieki” Zenona Fajfera więżą i wiążą. Działają pętlowo, a ich perseweracyjna zdolność każe za każdym razem zaczynać od nowa, by nie zamknąć (się). Emanacje czy też e-manacje łączą z (herbacianą, rozmowną) esencją, która nie wyraża zgody na jakąkolwiek esencjonalność (nie wspominając o racjonalnej sensowności), która staje się maniakalna, sensualna. Ale i nie, i rodzaj wzniosłości, nostalgii, marzenia o referencji i prawdzie także tu jest (staje się). To projekt totalny, totalny w całkowitej autonegacji. Totalność bez totalizacji, totalność negująca jakąkolwiek totalność – by zapętlać dalej; rodzaj nihilizmu wszechobecności (skoro jest wszystko, to nie ma nic; skoro jest nic, to może być wszystko itd.). Jest doświadczenie, ale i jego tekstowa niemoc (obok kochanków muszą leżeć apostrofy i myślniki), jest dramatyczność, spazm, ale i ironia, jest dramaturgia, ale i asocjacyjność, jest romantyczne natchnienie, ale i pitagorejska precyzja p-odliczeń słów (które bywają podłe jak każdy człowiek), jest abstrakcja i akcja, męskość i kobiecość, erotyka i metaerotyka, Mickiewicz i reality-show, czas i przestrzeń (z Lessinga – symultaniczność i chronologiczność), zarodki i zwieńczenia, dzieciństwo i dorosłość, śmierć i umie-ranie, Wschód i Zachód, utopia i realność, wszystko i nic, a także wszystko albo, lub, ewentualnie. Wreszcie jest pismo (orientacja pionowa i pozioma, autonomia i kontekstowość wierszy, części, tomu – makrostruktura i mikrostruktura) i brzmienie (nieoczywisty, ale tym intensywniejszy (bo ukryty) rytm, lingwistyczne brzemię, wyczuwalne tempo). Antynomie, dualizmy wykluczają się i kluczą między sobą, wywołują rozdarcia poetyckiej materii, dążą do harmonii bądź – co najmniej – charmonii; układają się w rebus, rebis, pozostają szeroko zamknięte. Poza anty- (tradycyjnością i awangardowością, normatywizmem i logoreą) jest bowiem efemeryczne między-: międzyludzkość, międzytekstowość, międzysłowność. Interteksty (i błyskotliwe, choć często gorzkie, naoczne, autocytaty) uwydatniają interaktywność tomu, który każdym słowem, każdym wyłaniającym się i unikającym spojrzenia „na pierwszy rzut oka / ucha / ust / nosa” zdaniem domaga się kontrasygnaty. Inny, nadawca i adresat, mimo śmierci (autora, tekstu, odbiorcy – nie tylko w poezji cybernetycznej czy nurtach posthumanistycznych, ale i w samotności twórcy, który pisze „muzom a komu innemu” – w intonacji wznoszącej; w opadającej to właśnie kto inny jest istotą poezji, co wcale się nie wyklucza), musi być (uważny, bo ważny), musi (t)rwać kolejne powłoki powiek (tego, co powie-dziane). Inny to także proces zmian, zamian swoj(ski)ego na obce, bez auto(te)matyzmu oswojenia (wbrew medialnej rzeczywistości kakofonii głosów i glos, poetyk i etyk). Cięcie.

Zaskakuje przewrotna totalność semantycznych marginesów – słowa to konstelacje liter, ale i liczb, przestrzeni, obrazów. Kabalistyczne układy przeszywają na przestrzał kombinatoryczną aleatorykę cyfr i cyfryzacji. Mocny, idiomatyczny wers buduje algorytm jednostkowy, asystemowy system, ogłasza rodzaj błędu i dezerteruje z liczbowych struktur matematycznych w symbol. Błąd to sens, podmiotowość jednorazowych zespoleń Człowieka (Autora i Czytelnika) z pitagorejską liczbą doskonałą. Każde cięcie, każde odejmowanie i dzielenie pomnaża znaczenia w nowy (przes)twór słowny, z własnymi (uniwersalnymi) regułami i horyzontami, jak z utopii Peipera, wbrew utopii dadaistów. Cięcie.

„Powieki” otwierają świat odbić i masek, teatralno-telewizyjnych inscenizacji. Voyerystyczna skłonność jest jedynie podsycana, symulowana (po Baudrillardowsku) – nie można dojrzeć spektaklu z perspektywy środka sceny, na której odbywa się przedstawienie (maski masce, nadawcy adresatowi, słowa słowu i vice versa, bez końca); przedstawienie odgrywane aż do upadku (prze-i-staczania, z rozbrzmiewającą akustyką dna). Ale nawet upadek jest zasłonięty, nawet upadek to (szczęśliwy) upadek zasłony lub – co najwyżej – inscenizowany spadek formy (formuły? formaliny?) dla bałwochwalczych triumfów treści. Udane (prze)życie literackie daje (wy)łącznie udawanie, zasłanianie, ukrywanie – bardzo to derridiańskie, zwłaszcza nietzscheańsko-derridiańskie (a zatem kobiece), z „Ostróg”. Ekran czy też e-kran (oko wewnątrz oka) podbija stawkę, zamyka w klatce autoteliczności inscenizacyjnej, łączy poezję (anty-prozę), liberaturę (anty-literaturę klasyczną, przezroczystą) i literaturę cyfrową (anty-literaturę tradycyjną, referencyjną) – a z nawiasów usuwa „anty-”. Ucieka przed zastygnięciem, przed oczy-wistością, przezroczystością, choć od kinowych, spektakularnych przezroczy nie stroni(c). To poezja, która nieustannie się wyprowadza – z mieszkania, z ciała, z (ciała) tekstu, z inności, ze stanów granicznych, z równowagi i różnowagi; to poezja e(ks)mitowana późną nocą. Tworzy rodzaj nihilistycznej transgresji, samonapędzającej się i samopochłaniającej. Im bardziej zanika, tym silniej uwydatnia, uJAwnia swój idiom, swój dom (z którego wychodzi i nigdy nie wraca – bo wraca wciąż). Im bardziej neguje, tym mocniej powołuje i przywołuje do (prze)życia – „składaj” wyłania się podczas składania, maska ukrywa się za maską. Co powie, to trze, powie, trze, powie-trze. Cięcie.

Dialogowa kontrasygnata, „Rozmowa” z Autorem nie znajduje końca i wciąż się zapętla, pętli ze świadomością omijania esencji (choćby herbaty) – tkanina wyziera zza tkaniny, opowieść wypływa spod powiek. Po wieki, przywołuje Cię-
Maja Staśko



Zenon Fajfer Powieki – http://www.wforma.eu/282,powieki.html
Zenon Fajfer Powieki (frament) – http://zamek.poznan.pl/fotki/Zenon%20Fajfer%20-%20Powieki%20%28fragment%29.swf (realizacja: Olga Rybacka)