"Książka o polsko-niemieckich problemach", www.stetinum.pl, 05.05.2009

copyright © www.stetinum.pl 2009

Pogranicze, tożsamość narodowa i życie po obu stronach Odry to tylko niektóre kwestie, które porusza, nominowana do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, książka Dariusza Muszera Wolność pachnie wanilią, wydana przez szczecińskie Wydawnictwo Forma.

Książka Muszera, obok Bambino Ingi Iwasiów i Capcarap Artura Daniela Liskowackiego została nominowana do Angelusa jako książka „szczecińska”. Napisana w języku niemieckim i tak też wydana spotkała się z dużym zainteresowaniem zachodnich czytelników. W szczecińskim wydawnictwie Forma tytuł ten ukazał się w tłumaczeniu w zeszłym roku a jego walory artystyczne i nietuzinkowe podejście do tematu pogranicza sprawiło, że pretenduje ona do miana najlepszej książki Europy Środkowej.

– Jedno wydawnictwo mogło zaproponować do nagrody książkę polską i zagraniczną. My wybraliśmy "Capcarap", jako tytuł rodzimy oraz "Wolność pachnie wanilią", której autorem jest Polak mieszkający w Niemczech. Książka Muszera porusza problemy sąsiedztwa i ludności obszarów pogranicznych, dlatego też wpisuje się znakomicie w ideę konkursu – mówi Paweł Nowakowski z Wydawnictwa Forma.

Wolność pachnie… jest próbą wytłumaczenia skomplikowanych stosunków polsko-niemieckich i polsko-żydowskich. Porusza istniejące oficjalnie i nieoficjalnie zaszłości, nieporozumienia, a nawet wrogości czy wręcz nienawiści. Klamrą spinającą te trzy światy kulturowo-historyczne jest czwarta grupa etniczna – Łużyczanie.

– Gorąco polecam książkę Muszera szczególnie tym, którym wydaje się, że wolność pachnie wanilią, proszkiem Persil i banknotami euro, że nie wiąże się z wysiłkiem zmierzenia się ze swoim pochodzeniem, ze zmitologizowaną w dużej mierze przeszłością, że przychodzi łatwo, lekko i przyjemnie wraz z ucieczką spod tego kawałka nieba, pod którym przyszło nam żyć – tak pisze w swojej recenzji, która ukazała się na początku tego roku, Katarzyna Bereta.

Mimo że „szczecińskości” w książce Muszera jest niewiele, jest to już czwarty tytuł tego autora wydany właśnie w Szczecinie. Wcześniej ukazały się Wszyscy moi nieznajomi, Jestem chłop oraz Niebieski.

– Wybraliśmy do Angelusa „Wolność pachnie…” ponieważ język, jakim jest napisana, jest jej dużą zaletą. Trochę montypythonowski, trochę gombrowiczowski, przemawia do czytelnika i skłania do refleksji, liczymy, że urzeknie większe grono odbiorców – dodaje Nowakowski.

Dariusz Muszer urodził się w 1959 r. Jest poetą i prozaikiem, mieszkającym na stałe w Hanowerze. Za powieść Die Freiheit riecht nach Vanille czyli Wolność pachnie wanilią otrzymał w 1999 roku Nagrodę Związku Niemieckich Pisarzy „Das neue Buch in Niedersachsen und Bremen“.

Nagroda „Angelusa” przyznawana jest corocznie pisarzom Europy Środkowej poruszającym ważkie dla współczesności tematy. Zwycięzca otrzymuje czek opiewający na 150 tys. złotych. Polscy wydawcy zgłaszają do konkursu książki żyjących autorów z 21 krajów Europy Środkowej (poza państwami dawnego bloku wschodniego są wśród nich Niemcy i Austria). Książka Muszera walczy z 45 innymi o wejście do drugiego etapu, w którym znajdzie się ich tylko 14. Tytuły poznamy już we wrześniu.

Agata Pasek

Dariusz Muszer Wolność pachnie wanilią – http://www.wforma.eu/32,wolnosc-pachnie-wanilia.html