Nowości 2023

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Bogusław Kierc Dla tego

Elżbieta Olak W deszczu

Karol Samsel Autodafe 6

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

"Anomalia", http://grabarz.net, 05.02.2017

copyright © http://grabarz.net 2017

Krzysztof T. Dąbrowski po raz kolejny udowadnia, że zaskoczenie czytelnika to jego ulubiona strategia artystyczna. Tym razem jako punkt wyjścia obrał sobie losy przeciętnego nastolatka u progu dorosłości, borykającego się z szarą codziennością, wymuszeniami ze strony silniejszego znajomego, niezrozumieniem przez otoczenie (zwłaszcza rodziców) oraz nieśmiałością. Dość szybko jednak rodzajowy obrazek, jakim pozostawało życie głównego bohatera w anonimowym blokowisku zostaje przełamany w radykalny sposób. Zaczynają się też dziać wokół niego osobliwe zdarzenia, na które nie ma wpływu. Narastająca dezorientacja i poczucie, że traci kontrolę nad własnym życiem doprowadzają do tragicznego finału, w którym stawką jest nie tylko egzystencja protagonisty, ale też istnienie rzeczywistości jako obiektywnego fenomenu, niezależnie od obserwatora.

„Anomalia” to utwór niejednoznaczny, w którym możemy znaleźć odwołania do wielu konwencji fantastycznych. Niewątpliwie pomysł z równoległymi, alternatywnymi rzeczywistościami sytuuje opowieść Dąbrowskiego w nurcie fantastyki naukowej; jednakże już samo wprowadzenie istot przełamujących jedność ontologiczną świata przedstawionego nakazuje zwrócić się raczej ku onirycznym fantasmagoriom. Co więcej: również stylistyka opisu przygód głównego bohatera (będącego zarazem pierwszoosobowym narratorem) pozostaje rozpięta między gawędziarski ton skazu a ekstrawagancje właściwe bizarro fiction. Owszem, można tłumaczyć taki – intencjonalny zresztą – chaos sugestią, że całość opowieści rozgrywa się w wirtualnej przestrzeni fantomatycznej, bądź pozostaje stymulowana farmakologicznie halucynacją. W jaki jednakże sposób uszeregować owe rzeczywistości; która z nich była pierwotną, a które powstały w efekcie jej rozszczepienia?

Na szczęście Dąbrowski jest zbyt wytrawnym autorem, by wyręczać czytelnika w poszukiwaniu odpowiedzi na postawione tu pytania. Poczucie realności ulega zresztą w utworze rozkładowi w stylu „Oka na niebie” (1957; wydanie pol. 1994) Philipa K. Dicka, który zdaje się patronować – na równi z twórcami bizarro fiction – „Anomalii”. O ile jednak amerykańskiego pisarza interesowała odpowiedź na pytanie, co jest realne, a co jedynie pozór realności przybiera, Dąbrowski problematyzuje samą kwestię realności. Podważa przy tym możliwość dotarcia do niej, skoro każda kolejna warstwa rzeczywistości zdaje się demaskować poprzednią jako simulacrum. W tej sytuacji czytelnik zaczyna się zastanawiać już nie tyle nad porządkiem i wzajemnymi relacjami alternatywnych światów, lecz nad tym czy w ogóle da się urzeczywistnić ten zamiar, skoro nawet pierwsze, otwierające powieść sceny mogą być alternatywną wersją historii głównego bohatera. Równie niejednoznaczne pozostaje tez zakończenie utworu: czy, skoro protagonista znika w jednym świecie, w pozostałych spotyka go taki sam los?

Owa niejednolitość inspiracji genologicznej, której towarzyszy różnorodność stylu nakazuje spytać o filozoficzny wymiar utworu Dąbrowskiego. Czy „Anomalia” ukazuje przebieg eksperymentu myślowego wpisanego w ekstrawagancką formułę opowieści fantastycznej, czy też może stanowi próbę „objaśniania świata” w sytuacji, gdy ten zaczyna być postrzegany jako manifestacja umysłu wyższego rzędu, nieodróżnialną – zgodnie z koncepcją Adama Wiśniewskiego-Snerga, wyłożoną niegdyś na kartach „Robota” (1973) – od zjawisk naturalnych?
Adam Mazurkiewicz


Krzysztof T. Dąbrowski Anomaliahttp://www.wforma.eu/anomalia.html