Nowości 2023

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Bogusław Kierc Dla tego

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Elżbieta Olak W deszczu

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

PONIEWCZASIE. Łuszczewscy

2017-06-11 15:21

ŁUSZCZEWSCY. Wielkie dzięki należą się Annie Brus. W jej opracowaniu otrzymaliśmy „Wspomnienia Sabiny z Gembickich Trębickiej z podróży na wygnanie w roku 1863/1864 do Jadrynia w guberni kazańskiej” i znacznie bardziej interesujący „Pamiętnik Bronisławy z Lubiczankowskich Chomskiej z zesłania w guberni ołonieckiej w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX wieku”. Ale to nie wszystko. Otrzymaliśmy również „słowniki zesłańców”. O jednym już informowałem.
Tym razem skoncentrujmy się na „Słowniku zesłańców polskich doby powstania styczniowego w Jadryniu w guberni kazańskiej”. Przed nami szereg Twardomańskich i Rodziewiczów, Sylwestrowiczów i Potrzebskich, Bejnarowiczów i Szumkowskich. Nie przeoczmy biogramu Wacława Józefa Łuszczewskiego („Z Warszawy wyjechał 15 listopada 1863 w dziewiątej partii zesłańców”). To ojciec słynnej Deotymy: „Na zesłaniu towarzyszyła mu córka Jadwiga (1834-1908), poetka i powieściopisarka, znana pod pseud. Deotyma. (...) Do Warszawy Łuszczewscy wrócili 2 lipca 1865”.
Szkoda, że książka miała całkiem mały nakład. Tak mały (500 egzemplarzy), że od dawna prosi się o kolejne wydanie. Z uwzględnieniem jednego i drugiego słownika. Nie możemy zapomnieć o Tabeńskich i Samsonowiczach, o Czasznickich i Jundziłłach, a także o prawniku i publicyście Sewerynie Markiewiczu (1840-1869), o którym czytamy: „Wyjechał do Pskowa 21 grudnia 1863 w trzynastej partii (...). Powrócił do Warszawy w maju 1865, z chorobą płuc, która była przyczyną jego przedwczesnej śmierci w grudniu 1869”.
Powtórzę to raz jeszcze. Przy wielu biogramach znajdziemy krótką adnotację. Dla mnie nieodmiennie przejmującą i tragiczną: „Wyruszył z Warszawy 21 marca 1864 w dwudziestej szóstej partii zesłańców” (Leopold Dobrski).

„Na nieznane losy między Ołońcem a Jadryniem. Dwa pamiętniki z zesłania po powstaniu styczniowym”. Opracowała Anna Brus. Wydawnictwo DiG, Warszawa 1999, s. 401

[III 2017]
© Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki