Zenon Fajfer Pieśń słowronka
Zenon Fajfer Pieśń słowronka
Andrzej Ballo Bodajże
Wenanty Bamburowicz Masy powietrza
Maciej Bieszczad Miejsce spotkania
Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
Roman Ciepliński Schyłek
Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny
Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem
Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej
Marek Czuku Nudne wiersze
Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach
Michał Filipowski Licytacja kamienia
Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]
Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]
Paweł Gorszewski Uczulenia
Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo
Bogusław Kierc Był sobie
Andrzej Kopacki Gra w hołybkę
Zbigniew Kosiorowski Metanoia
Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina
Piotr Michałowski Światy równoległe
Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2
Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik
Halszka Olsińska Przebyt
Uta Przyboś Jakoby
Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów
Karol Samsel Autodafe 5
Karol Samsel Fitzclarence
Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic
Bartosz Suwiński Dutki
Inka Timoszyk Nieskończoność podróży
Sławomir Wernikowski Partita
Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło
Kenneth White Ciało absolutu
City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
eleWator. antologia 2012-2021. proza
Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja
Dziesiąty dzień po powrocie
Toalety na Dworcu Zachodnim ograniczone zostały do jednego ledwie przedziału. Z jednego WC wymontowano zamki, żeńskie kabiny (bez wyjątku) zatrzaśnięto. Wszystkie Ukrainki wraz z dziećmi tłoczą się do „witryn” męskich. Symboliczna pustka przy skutych głęboko i ostro w dal sali męskich pisuarach: niemy, a właściwie pustobrzmiący znak, że dworzec zdominowały kobiety uciekające przed wojną, zdrowe i chore (jedna ze starszych Ukrainek rysuje w powietrzu kształt, któremu niechętnie i nieuważnie się przyglądam). Do Płońska, gdzie mam wygłosić wykład o Norwidzie, dotrzeć mogę tylko przez Dworzec Zachodni. Jak opisałbym ten obraz Joyce’owi? Czy użyłbym może słów Becketta, choćby o tym, że mistrzostwo, w tym także mistrzostwo literackie, jest skutkiem ubocznym walki o przetrwanie? Jak produkować podobne skutki uboczne, a zatem – jak drogą uboczną destylować w literaturze mistrzostwo? Podobne pytanie chciałby chyba zadać Beckettowi Dublin? Na dzień przed odlotem do Warszawy Krystyna pokazuje nam – „Finn’s Hotel”, w którym pracowała Nora Barnacle pamiętnego czerwca roli 1904. A jeżeli to jednak nie Stenka (zbyt Schillerowska) grałaby Molly Bloom? Tylko Nora Barnacle? A jeżeli to w „Finn’s Hotel” znajdowałby się słynny Long Room, i to w „Finn’s Hotel” powstawałyby moje (właściwie nasze?) „long room stories”. Nazwalibyśmy je „finnies”, a następnie opowiadania z tego gatunku, drobne, rezolutne „finnies” sprzedawalibyśmy za pensa irlandzkiego. Toaleta, mycie za „finnies”? Komu „finnies”?
Zadeklarowałbym się w podobnej sytuacji do czegoś popisowego. Przykładowo, do przepisania „Fausta” Goethego, zarówno części pierwszej, jak i części drugiej, uczciwie, w co najwyżej dwudziestu ekscytujących „finnies”. Kto wie, może dołożyłbym starań, aby zmieścić obie fabuły w „finnies” dwunastu? Krystyna opowiada o mężu żarliwie krytykującym polski tytuł „Murzyna z załogi ‘Narcyza’”. „Jakim cudem i jakim prawem? Przecież „The Nigger of the ‘Narcissus’” to kontrastywna gra słów. „Nigger” – czerń, „Narcissus” – biel. Po co tam jeszcze polska „załoga”, skoro mąci cały kontrast, osłabia go i rozdziela. Winno być „Czerń z bieli” (jak „Bóg z Boga” czy jak „Światłość ze światłości”), a nie „Czerń z załogi bieli” (bo na Boga: „Bóg z załogi Boga”?, „Światłość z załogi światłości”?, czy sine ira et studio mówiąc już – „Dublin z załogi Dublina). Rozmawialiśmy w Trinity College, opowiadałem o frustracji Wajdy, sprowokowanej niewdzięcznym przenoszeniem „Smugi cienia” na ekran. Zastanawiałem się przez moment, który już raz odwieczne Trinity słyszy nazwisko tego reżysera, którym z kolei pozostaję głosem, którym w kolejności, wypowiadającym ów dwusylabowy symbol polskiego XX wieku w murach „Coláiste na Tríonóide”.
Nic mi nie wiadomo o tym, czy Wajda Irlandię odwiedził ani tym bardziej kiedy ewentualnie to zrobił, wszelako 65. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cork uroczyście wyświetlał w 2020 roku „Popiół i diament”. Co więc gdybym ruszył po śladach „Popiołu i diamentu” z Dublina do Cork, poniekąd tak, jak Leopold Bloom wyruszył rano 16 czerwca po śladach pamięci osób, po libido z własnych interesów – na pogrzeb Paddy’ego Dignama? Byłby to mój polski „Ulisses”? „Polisses”? Czy każdy musi mieć „Ulissesa” własnego – jak własną zarodnikowość, własną reprodukującą się komórkę literatury, ściankę, ścianki, zaściankowość i ściankowość? Święte słowa George’a Augustusa Moore’a z 1913 roku: „Art must be parochial in the beginning to become cosmopolitan in the end”. Co jednak, jeśliby wpadł na nie dwa i pół wieku wcześniej Oliver Goldsmith, w „Plebanie z Wakefieldu”? W jakim miejscu dzisiaj byłaby wówczas Irlandia? Poza tym – „parochial in the beginning, cosmopolitan in the end”, to przecież kwintesencja „Ulissesa”. Kwintensencja-probierz.