nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Henryk Bereza Epistoły 2

Roman Ciepliński Nogami do góry

Janusz Drzewucki Chwile pewności. Teksty o prozie 3

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Krzysztof Maciejewski Dwadzieścia jeden

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Henryk Waniek Notatnik i modlitewnik drogowy III

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Polska z zewnątrz", www.papierowemysli.pl, 11.03.2013

copyright © www.papierowemysli.pl 2013

Eugeniusz Sobol przedstawia nam swój zbiór pięciu opowiadań, które od pierwszych stron zaskakują czytelnika. Oto bowiem lektura tomiku opowiadań Killer, obok literackich walorów, daje nam niespotykaną szansę ujrzenia naszego kraju oczyma sąsiadów zza wschodniej granicy. Narratorami opowieści są Rosjanie lub Ukraińcy, którzy odwiedzają Polskę w trakcie i po epoce przemian ustrojowych. Takie odwrócenie narracyjnej perspektywy tylko na pierwszy rzut oka stanowi przedsięwzięcie karkołomne. Bo Eugeniusz Sobol nie idzie na łatwiznę, unika obiegowych stereotypów i uwiarygadnia opisywane wydarzenia rzadką wrażliwością.

W literaturze polskiej wciąż brakuje znaczących tekstów dokumentujących czasy przełomu, analizujących je na platformie czysto literackiej. Wydaje się, że proza Eugeniusza Sobola może wypełnić tę lukę, być garścią piachu zasypującą otchłań. Jest w niej coś z czujności reportażysty i zdolnego obserwatora codzienności. W efekcie otrzymujemy zaskakująco bogaty obraz cywilizacyjny. Zaskakująco, gdyż odnosimy wrażenie, jakby ten odwrócony portret rzeczy naprawdę był dziełem podróżnika ze Wschodu. W notce biograficznej możemy znaleźć informację, że autor urodził się w Kijowie. To po części tłumaczy tożsamość narratorów opowiadań – chociaż być może dopatruję się w fakcie ukraińskich śladów pochodzenia autora zbyt wiele.

Nasza historia wzajemnych kontaktów między Polakami a Rosjanami, czy w szerszym ujęciu – mieszkańcami Związku Radzieckiego, pozostaje dość burzliwa. Nasuwa się nawet – zupełnie nieadekwatne geograficznie – stwierdzenie o relacji typu „love and hate”. Eugeniusz Sobol nie stroni od zadawania drażliwych i niewygodnych pytań. A jednak Polska widziana oczyma obserwatorów zza wschodniej granicy jawi się jako kraj fascynujący i pociągający, niemalże jak ziemia obiecana. Dla przybyszów z Ukrainy czy Rosji Warszawa jest prawie Paryżem. Ale jest to bliski Paryż – bo słowiański. Nie znaczy to jednak, że Polacy oceniani są równie bezkrytycznie. Także z punktu widzenia historii. „Mając koszmarnie ciężkie obciążenie komunistycznym dziedzictwem, już nigdy nie staniemy się tacy jak ludzie Zachodu. Nasza pamięć i wyobraźnia bezwiednie obraca się wokół mogilnych dołów, w których leżą miliony bezimiennych ofiar reżimu” – czytamy w opowiadaniu Duch Solidarności. Jest to swoiste rozdarcie, które niesie ze sobą świadomość kulturowych granic, często wytyczonych w powietrzu, nad przepaściami.

Pod względem językowym opowiadaniom Sobola niewiele można zarzucić. Książkę cechuje także zaskakujący humor, z jakim autor kreśli podróże przeciętnych (i nieprzeciętnych) turystów zza Buga. Jak już wspomniałem wcześniej, te utwory mnie wiele razy zaskakiwały. Myślę, że mogą okazać się także nieoczekiwaną radością dla innych czytelników. Polecam!
Krzysztof Maciejewski


Eugeniusz Sobol Killerhttp://www.wforma.eu/266,killer.html